Nitro is een afkorting voor nitrocellulose, een verfsoort die een vlucht kreeg door de auto-industrie in de jaren vijftig. Tot die tijd waren er weinig goede verfsoorten die je snel en in verschillende kleuren kon spuiten, maar met nitrocellulose kon dat ineens wel. De meubel en muziekindustrie greep daarom ook naar de spuit om banksstellen, dressoirs en gitaren een hip kleurtje te geven. Zonder deze lak had de Fiesta Red Stratocaster waarschijnlijk nooit het levenslicht gezien.
Na verloop van tijd bleken er ook wat nadelen aan nitro te kleven, want nitrocellulose is eigenlijk een van de eerste soorten plastic waar bijvoorbeeld ook film (celluloid) van gemaakt werd. Om dat spul te kunnen spuiten als een coating moet je het eerst verdunnen. Meestal gebeurde dat met zwaar vergif, zoals aceton en vergelijkbare producten: giftig, brandbaar en gevaarlijk om mee te werken
Die ouderwetse verdunners maakten nitrocellulose zo vloeibaar dat je het kan spuiten en het zorgt er ook voor dat het een beetje ‘in het hout zakt’. Voordat zoiets goed dekt, moet je meerdere lagen aanbrengen. Daarbij kan je niet zomaar door naar de tweede laag, want de verdunner moet eerst verdampen en de nitrocellulose blijft daarna als een flinterdun laagje achter. Dat verdampen/drogen duurt lang en als je er een nieuwe laag op spuit, maak je de oude weer ‘nat’, die moet weer opnieuw drogen en zo verder. Het lakken van een gitaarbody met nitro neemt daardoor weken in beslag.
Als die nitro er dan eindelijk opzit, blijft het niet supergoed zitten, want het ‘vervliegen’ van de verdunner gaat nog jaren door. Daarom vergeelt de verf, krijg je barstjes bij temperatuurwisselingen en is het niet heel krasbestendig. Gitaren met nitro zien er daarom nooit lang ‘als nieuw ’ uit.
Poly
Genoeg redenen om op zoek te gaan naar een beter alternatief en dat werd gevonden in de vorm van polyurethaan (ook urethane genoemd) en het nog hardere polyester. Beide lakken zijn veel milieuvriendelijker bij het opspuiten, want het kan zonder giftige oplosmiddelen. Je bent sneller klaar, want aan één laag poly heb je genoeg en daarna is het spijkerhard, kleur- en krasvast. Goedkoper en beter! Poly werd snel de industrie standaard en is dat tot op de dag van vandaag voor heel veel gitaarbouwers.
Maar: die sound!
In de loop van de jaren werd duidelijk dat poly niet voor iedereen de ultieme oplossing is. Want die oude ‘versleten’ gitaren met nitro, die slijten langzaam naar je hand en voelen daardoor zo lekker aan. Die barstjes? Dat is mooi craquelé. En volgens velen klinkt nitro ook warmer en natuurlijker, maar komt dat door het rijpere hout? Het jarenlang spelen? Of….dat ene laklaagje?
Waarschijnlijk helpt het allemaal mee, want een gitaar is meer dan de lak. Hoe dan ook: met poly pak je het hout meer in en maak je het instrument harder. Dat kan een andere klank geven
Online zijn er hoog oplopende discussies over de verschillen in sound. Die zijn er ongetwijfeld, want iedere gitaar klinkt anders. Maar of nitro altijd beter is? Tja. Jimi Hendrix speelde ook op gitaren met een poly finish en wist zo een prima sound tevoorschijn te toveren.
Nitrocellulose of Poly?
Nitro voelt anders aan dan poly; het is wat gladder, beetje glibberig zelfs en sommige spelers vinden dat prettig. Nitro is minder stabiel: het slijt. Je moet ook oppassen met sommige gitaarstandaards met een schuimlaagje. Daar zit soms wat verdunner in die je gitaar plakkerig kan maken.
Wil je een gitaar waar je veel op speelt en die er altijd als nieuw uit blijft zien? Koop dan nooit een gitaar met een nitro finish. Sta je vaak op het podium? Dan kan een poly finish ervoor zorgen dat je minder vaak hoeft te stemmen, want die harde laag zorgt voor meer stabiliteit.
Heb je een beperkt budget? Dan ben je niet veroordeeld tot poly, want er valt gelukkig inmiddels veel wat te kiezen. Nitro was lang voorbehouden aan dure vintage en custom shop modellen van grote merken, zoals Fender en Gibson. Maar bijvoorbeeld Atkin maakt prachtige akoestische gitaren met nitro, voor een hele schappelijke prijs. Eastman heeft ook modellen met een nitro finish beschikbaar. En wat dacht je van de bouwers van RebelRelic uit onze eigen hoofdstad? Allemaal nitro!
Andersom kan ook. Wil je een topgitaar proberen met en poly finish? Een robuust podiummaatje dat tegen een stootje kan, maar er toch jarenlang uitziet alsof ie net uit de showroom komt? Kijk eens naar de gitaren van Suhr.
Wil jij het verschil voelen, horen en zien tussen nitro en poly? Kom dan gerust eens langs in Dedemsvaart. We hebben beide altijd op voorraad en helpen je graag kiezen.